Con cá vàng

Tiêu đề: Con cá vàng Sun 8 Mar 2009 - 17:08

TT- - TTCT - Ba cha con người ngư dân mừng đến mất hồn khi nhìn ra cửa biển Ba Lạt mênh mông. Sông nước vừa trao tặng họ món quà đặc biệt mà cả đời chài lưới cũng không thể tin có ngày thành hiện thực. Chỉ một mẻ lưới chiều, họ đã bắt được con cá thủ vàng 75kg, bán trao tay tại ghe với giá 950 triệu đồng.
ADVERTISEMENT

Chuyện thật như huyền thoại thêu dệt về loại cá đắt tiền nhất VN ở cửa sông này đã được giải mã.

Chiều đầu năm, mưa xuân rả rích làm cửa biển Ba Lạt, sông Hồng ở huyện Tiền Hải, Thái Bình chìm trong sương mù lạnh lẽo. Nhiều ghe thuyền đánh cá đã quay đầu vào bãi nhưng cha con ông Trần Văn An vẫn cố gắng vớt vát mẻ lưới cuối ngày.

Vật vã suốt từ tờ mờ sáng đến xế chiều, cha con ông An vẫn chưa gặp may. Giàn lưới của họ mới kéo được vài con cá vược, loại cá có giá khoảng 75.000 đồng/kg mà lâu nay là nguồn sống chính của họ. Ông An hết nhìn trời, nhìn lưới lại nhìn thùng cá mà thườn thượt thở dài. Tính kỹ ra thì họ vẫn chưa kiếm đủ tiền để trả tiền dầu dù đã bắt được ba con cá vược nặng hơn 10kg. Mây đen vần vũ kéo về làm mưa nặng hạt hơn. Cửa Ba Lạt cuồn cuộn sóng. Chiếc thuyền nhỏ rệu rạo của họ như chiếc lá chông chênh giữa biển nước. Mấy cha con phải tự trấn tĩnh, an ủi nhau: “Thôi, cố làm mẻ lưới cuối cùng. Được hay thất gì cũng về...”.

Lúc này, đồng hồ tay đã chỉ hơn sáu giờ chiều. Chiếc ghe của họ vật vã trên những cuộn sóng gần chân ngọn hải đăng Tiền Hải. Trời tối sầm. Mẻ lưới cuối ngày chìm trong màn mưa tầm tã. Chốc chốc, sấm sét lại gầm lên đinh tai với ánh sáng xanh lạnh lẽo. Không ai dám nghĩ đến một mẻ lưới trĩu nặng. Họ bặm môi thu lưới về. 5 phút rồi 10 phút trôi qua. Bất chợt ông An có cảm giác nằng nặng tay với một linh tính lạ.

Là một ngư dân có 50 năm lênh đênh sông nước, ông thuộc từng luồng lạch sông Hồng suốt từ cầu Nam Định ra đến tận cửa biển Ba Lạt. Ông thông thạo đặc tính mắc câu, dính lưới của từng loài cá, từ những thứ cá rẻ tiền đến những loài có giá cả tương đối như cá lăng, cá vược sông Hồng. Tuy nhiên, mẻ lưới này ông có cảm giác rất khác thường. Cái cảm giác mà ông nhớ mang máng hình như mình đã gặp từ cách đây gần 20 năm trước...

Hét át tiếng mưa, ông An dặn các con thu lưới cẩn thận. Khi giàn lưới đã quây gần mạn ghe, bất chợt họ nghe tiếng cá lớn quẫy ầm ầm trên mặt sông. Cha con ông An đã từng kéo được những con cá vược gộc hơn 20kg nhưng tiếng vùng vẫy vẫn không lớn như tiếng này. Dưới ánh sét loang loáng, ông An nhác thấy một miệng cá bành bạnh khổng lồ ngoi lên mặt nước đớp không khí. Ông An sửng sốt, tim như thắt lại vì hồi hộp. Hình như...

Ông quát gọi mấy người con tập trung đèn rọi vào lưới. “Cá thủ vàng. Cá thủ vàng. Trúng rồi! Trúng rồi cha ơi!” - mấy người con ông An hét ầm lên. Ông đứng sững người, mặt mất hồn, mặc nước mưa tuồn tuột chảy vào cái miệng đang há hốc.

“Ông bà, cha mẹ ơi! Hà bá, thủy thần ơi!”. Qua cơn mất hồn, cha con ông An lại lảm nhảm mà không biết mình đang réo gọi gì. Sau đó, họ xúm nhau kéo rịt con cá thủ vàng mà bỏ quên luôn cả mấy con cá vược dính lưới, loại cá mà ngày thường họ kéo được là đã mừng lắm rồi. Rồi họ quay đầu ghe chạy miết về xóm chài của mình ở thôn Tam Bảo, xã Nam Hồng, huyện Tiền Hải. Mới chạy được nửa đường, ông An đã không thể kìm được?sốt ruột, móc điện thoại gọi cho ông Phạm Văn Duệ, thương lái duy nhất ở Tiền Hải có khả năng tài chính và đường tiêu thụ để thu mua loại cá đặc biệt này. “Thủ vàng à? Thật không? Vậy chờ nhé! Tôi tới ngay”. Giọng ông Duệ ở đầu kia cũng sửng sốt, hồi hộp không kém gì cha con ông An.

30 phút sau, ghe vừa về đến âu thuyền xóm chài Tam Bảo, cha con ông An đã thấy ông Duệ ra tận mép sông Hồng đón mình. Họ xúm nhau kéo con cá thủ vàng lên cân. Con cá óng ánh màu vàng pha đỏ nhạt mà trông xa giống như cá chép. Xóm chài bu đen đỏ chứng kiến. Kẻ tò mò, tiếc nuối tại sao người may mắn không phải là mình. Nhiều người khác thật tâm chia vui với gia đình ông An nghèo khó. Con cá cân được 75kg. Lùi khỏi đám đông, ông Duệ móc điện thoại thì thầm gọi ai đó.

Vài phút sau, ông ta quay lại, ra giá chắc nịch: “Đúng 950 triệu đồng chẵn. Tôi mua đứt nguyên con ngay”. Cả xóm chài ồ lên. Cha con ông An sững người, mất hồn với số tiền mà cả hai đời họ cũng chưa dám mơ được cầm trong tay.

Lát sau, ôtô của người nhà ông Duệ chở cục tiền xuống trao tận tay cho ông An và chở con cá đi. Đêm đó, cả nhà ông An mất ngủ. Nhiều người trong xóm chài Tam Bảo cũng khó ngủ...

Mơ ước của xóm chài

Cửa Ba Lạt không chỉ quyến rũ bởi cảnh sắc cồn bãi, trầm tích lịch sử - văn hóa mà còn là những câu chuyện đổi đời kỳ lạ tưởng như chỉ có trong giấc mơ của các ngư dân nghèo khó. Cửa sông này nằm giữa đôi bờ huyện Tiền Hải của tỉnh Thái Bình và huyện Giao Thủy của tỉnh Nam Định. Dòng sông Hồng xuôi chảy từ Lào Cai về đến đây đã bớt độ dốc, nhưng dòng nước vẫn cuồn cuộn mà chỗ sâu nhất đến hàng chục sải tay.

Theo những ngư dân già đã nhiều đời cưỡi sóng Ba Lạt, chính đặc điểm dòng nước mênh mông, chảy mạnh ở cửa sông này đã thu hút cá thủ vàng về sinh sống. “Loại cá này đầu có bướu, thông minh như cá heo nên chỉ thích vùng vẫy ở luồng lạch cuộn xoáy. Đặc biệt, nó hay xuất hiện vào mùa đông nên cũng là mùa mơ ước đổi đời của dân chài”.

Theo ông An, 20 năm trước cá thủ vàng chưa quý hiếm như bây giờ. Người ngư dân gặp may này kể năm 1990, thỉnh thoảng giàn lưới câu của nhiều bạn chài vẫn mắc dính cá thủ vàng nặng 30-50kg. Người ta xẻ thịt nó đem ra chợ bán như các con cá khác. Còn bong bóng vừa to vừa dai nhách của nó thì vất cho chó gặm hoặc ai tiếc của lắm thì treo lên gác bếp để làm mồi nhậu cho đỡ nhạt mồm trong ngày mưa bão không ra khơi được. Có lúc người ta cũng đổi được bong bóng cá này để lấy chút vải may rèm ghe hay rèm nhà, nhưng đó chỉ là loại vải xấu nhất, rẻ nhất mà người có tiền không thèm liếc mắt.

Mãi đến những năm 1995-1996, các ngư dân ở Ba Lạt mới bắt đầu nghe lời rỉ tai: “Cá thủ vàng có giá như vàng thật. Người Trung Quốc thu mua lấy bong bóng làm chỉ phẫu thuật tự hủy...”.

Lời đồn đại này hoàn toàn có thật khi cả hai bên bờ Tiền Hải và Giao Thủy xuất hiện thương lái chuyên săn mua cá này. Chuyện lấy bong bóng cá làm chỉ vi phẫu hay làm thuốc thì chưa ai thấy, nhưng chuyện một số ngư dân bỗng chốc đổi đời thì có rất nhiều người chứng kiến. Ban đầu, thương lái chỉ mua cá thủ vàng 50-70kg với giá 50-70 triệu đồng, nhưng đó cũng là số tiền đủ để ngư dân quê nghèo xây được nhà đúc lúc bấy giờ. Lái mua xong, mổ ngay bụng để lấy mỗi cái bóng, còn xác cá vất phạch lại cho ngư dân ăn mừng.

Theo chỉ dẫn nhiệt tình lẫn chút ganh tị của các ngư dân chưa gặp may, tôi tìm đến nhà những người bắt được lộc vàng của biển. Người gặp may trước năm 2000 thì còn thấp thoáng trong trí nhớ, nhưng gần đây cũng có gần chục cái tên lẫn địa chỉ để tôi có thể kiểm tra tính xác thực. Hóa ra ngay sát vách nhà ông An ở thôn Tam Bảo cũng có anh Hậu mới kéo được cá thủ vàng. Con cá trị giá hơn 200 triệu đồng của anh đã trở thành căn nhà xây kiên cố sát bờ sông Hồng.

Tôi trở lại với ngư dân làng chài Cao Bình, xã Hồng Tiến, huyện Kiến Xương, một làng chài từng “khét tiếng” nghèo nhất tỉnh Thái Bình, nhưng giờ đã có vài chục căn nhà kiên cố, đẹp mọc lên nhờ cá thủ vàng. Chính ông An kể vanh vách kia là nhà ông Quỳnh trúng con cá hơn 100 triệu đồng, là ông Chiến được con cá gần 200 triệu, rồi là nhà ông Đương, ông Thắng, ông Lực, ông Thước, ông Đức... mỗi người đều từng được ít nhất một lần lộc vàng của biển từ 70-80 triệu đồng đến vài trăm triệu đồng. Đa số đã chuyển thành nhà kiên cố, một số ít thì đầu tư vào ghe tàu lớn. Khi được hỏi, chẳng ai giấu giếm mình từng là dân làng chài Cao Bình nghèo rách mồng tơi rồi đổi đời nhờ cá thủ vàng.

Trong gia đình ông An còn hai người đổi đời nhờ cá thủ vàng là người anh Trần Văn Định và người em Trần Văn Bình. Hai ông trúng năm 1998. Lúc ấy được giá 150 triệu đồng/con. Ông An cười sảng khoái và tâm sự thêm về “kế hoạch giải ngân” 950 triệu đồng của mình là trả dứt 200 triệu tiền nợ, xây căn nhà 300 triệu, tặng bà con một ít, cho con cháu đi học và dành phòng thân cho những mùa cá thất bát. Rời làng chài Cao Bình, tôi tìm về nhà thương lái Phạm Văn Duệ ở ngay trung tâm xã Nam Hồng, huyện Tiền Hải. Vợ chồng họ kín tiếng nhưng cũng tiết lộ chút ít về tình trạng cá thủ vàng ngày càng hiếm hoi. “Con cá 950 triệu đồng của bác An là con thủ vàng duy nhất tôi mua được trong hai năm gần đây, và cũng là con cao giá nhất từ trước đến giờ”.

» VỘI VÀNG